Dit voorjaar werd op de Landtong de even zeldzame bijenorchis aangetroffen, wat tijdens een excursie van Ark tot groot enthousiasme leidde. Beide soorten orchideeën zijn wettelijk beschermd. Ze mogen niet geplukt of uitgegraven worden.
De Landtong strekt zich vanaf Rozenburg over enkele kilometers uit, met het Calandkanaal en de Nieuwe Waterweg aan weerszijden. Jaarlijks neemt de rijkdom aan planten en dieren toe. Vlindersoorten doen het er deze zomer extreem goed, zegt Linnartz. De bruinblauwtjes en de oranje zandoogjes zijn talrijk. Vorig jaar werd voor het eerst een geelsprietdikkopje waargenomen en dit seizoen is die vlinder al vaker gesignaleerd. Onder de vogels zijn de tapuit en de roodborsttapuit de nieuwkomers.

*Dat planten en dieren het goed doen op de Landtong, heeft alles te maken met natuurlijk natuurbeheer,* zegt Linnartz. *Neerslag en verdamping zorgen voor een natuurlijk waterpeil. Schotse hooglanders zorgen ervoor extensieve begrazing. Dat draagt bij aan de diversiteit.*
Volgens de Oostvoornse plantenkenner Ruud van de Meyden, auteur van het standaardwerk Heukels'Flora, mag de moeraswespenorchis op die plek middenin het Rotterdamse havengebied inderdaad bijzonder worden genoemd. In Voornse Duin wordt de orchidee wel meer gezien, maar zo geisoleerd en dichtbij de industrie kwam ze nog niet voor.*
Van der Meiyden ziet als verklaring dat er vroeger het natuurgebied De Beer lag. De natuur moest wijken voor de petrochemische industrie van de Botlek en Europoort. * Ik vermoed dat de bloem daar veel voorkwam en nu weer de kop op steekt.*

Lenneartz verwachtte de moeraswespenorchis wel op de Landtong. Ze doet het goed inkalkrijke, verzoete duinvalleien. De Landtong werd veertig jaar geleden opgespoten en na een 'zoute start' vanwege het zeewater gingen er planten groeien, die in jongen duinvalleien voor komen.

Rotterdam -
Europa im Fluss', hetR2001-project waarbij een vlot van 2001 boomstammen de Rijn zou afvaren, is definitief van de baan. Gisteren werd duidelijk dat een Duitse herstart van het failliete project niet mogelijk was. Nog dezelfde avond besloot R2001 dat ook een Rotterdamse overname van het plan te duur was.

"Het doek is nu officieel gevallen," zegt projectleider Koos de Gelder namens R2001 voor'Europa im Fluss'. "De Duitse bierbrouwers waarmee werd onderhandeld waren wel geïnteresseerd in sponsoring van het project, maar konden het geld zo laat in het jaar niet zomaar op tafel krijgen." Om 'Europa im Fluss' volgens de oorspronkelijke plannen door te laten gaan waren 1,5 miljoen Duitse Marken vereist. Direct na het afblazen van de Duitse plannen voor een herstart heeft R2001 overleg gevoerd over een eventuele Nederlandse redding van 'Europa im Fluss'.

Maar onder meer stichtingsvoorzitter Paul Nouwen van R2001 en de burgemeester van Rozenburg besloten van een Rotterdamse adoptie van het project af te zien. In Rozenburg had het vlot uiteindelijk gedemonteerd moeten worden om van de boomstammen een bos te maken met kunstwerken. "Het vlot naar Nederland halen in eigen beheer is gewoon te kostbaar," verklaart Koos de Gelder de Rotterdamse beslissing. "Je hebt een duwboot nodig, een sleepboot, personeel, een ligplaats: dat moet allemaal worden betaald. Dan zit je zo op 7 of 8 ton. Bovendien is de bovenbouw en alle electriciteit er al af gesloopt. Er ligt nu alleen nog een pak kale boomstammen." Het enige deel van het vlot dat Rotterdam heeft gehaald staat nu in de publieksru"teR2001-thuisbasis Calypso. Het betreft een houten kunstwerk in de vorm van een engel, gemaakt van een van de boomstammen van het vlot. De overige boomstammen hebben de plek waar het vlot is gebouwd nooit kunnen verlaten.

Rotterdam -
Deze week moet bekend worden of 'Europa im Fluss' alsnog doorgaat. Het van oorsprong Duitse R2001-project waarbij een vlot van boomstammen de Rijn zou afvaren naar Rotterdam werd failliet verklaard nadat het vinden van een geschikte duwboot teveel tijd in beslag had genomen. Daardoor hadden investeerders geen vertrouwen meer in een goede afloop van het project en haakten af.

Na het faillissement van 'Europa im Fluss' op 6 juli van dit jaar werd meteen gewerkt aan een doorstart. Het Duitse bedrijf dat de bovenbouw van het vlot had geleverd (podia en behuizing) werd overgehaald de spullen niet meteen terug te halen om het project een nieuwe kans te geven. Deze week wil het bedrijf de garantie hebben dat de 1,5 miljoen Duitse Marken die nodig zijn voor een herstart daadwerkelijk boven tafel komen, anders wordt het vlot alsnog kaalgeplukt.

De organisatie van 'Europa im Fluss' is nu in onderhandeling met een aantal Duitse brouwerijen om middels sponsoring het geld boven tafel te krijgen. Dat betekent dat nog steeds wordt gerekend op het redden van het oorspronkelijke Duitse plan, waarbij het vlot met een cultureel programma zou aanmeren bij zowel een reeks Nederlandse als Duitse steden.

,,Er is afgesproken dat de Duitse organisatie zelf de eerste kans krijgt op een doorstart,'' verklaart Koos de Gelder, namens R2001 projectleider van 'Europa im Fluss'. ,,Zij hebben de keus om de reis alsnog te maken. Pas als de Duitse plannen definitief een 'no go' krijgen, willen we kijken of we als Culturele Hoofdstad zelf het vlot naar Rotterdam kunnen krijgen.''

Maar De Gelder geeft meteen aan dat de kans op een Rotterdamse redding van het project 'nihil' is. Voorzitter Paul Nouwen van de stichting Rotterdam Culturele Hoofdstad gaf eerder aan desnoods het vlot voor één Euro over te nemen en op eigen initiatief naar Rotterdam te laten komen. ,,Dat wordt wel een heel moeilijke zaak,'' zegt De Gelder. ,,Want dan is de bovenbouw inmiddels van het vlot verwijderd en haal je alleen een set drijvende palen naar Nederland.''

Wordt 'Europa im Fluss' nieuw leven ingeblazen - of dat nou van Nederlandse of Duitse zijde is - dan moet het op 7 september tijdens de aanvang van het Wereldhavenfestival Rotterdam komen binnenvaren. Het aanvankelijke programma van 'Europa im Fluss' waarbij het vlot vandaag Nederland zou binnenlopen en op 4 augustus Rotterdam is geheel komen te vervallen.

Keulen -
Het Project Europa im Fluss' staat en valt op het vinden van grote geldschieters.We zoeken echte redders, die met behoorlijk wat geld over de brug komen. Die hun naam aan het vlot willen geven. Ze zullen ook als redders bejubeld worden," zei Bernd Dressen, artistiek leider van het Europese cultuurproject dat op een houten vlot de Rijn af moet varen om uiteindelijk in Rotterdam, de Culturele Hoofdstad, af te meren. Het project kwam tot stilstand, toen de oorspronkelijke organisator, de Vereniging Stadscultuur uit Keulen, faillissement had aan gevraagd. Afgelopen vrijdag vond groot overleg tussen alle betrokkenen plaats. Ook Koos de Gelder van R2001 was aanwezig.

De organisatie Rotterdam Culturele Hoofdstad wil alles in het werk stellen om het vlot toch naar Rotterdam te halen. Alle bedrijven, de subsidiegevers en de medewerkers staan nog steeds achter het project," zo Dressen, maar om de reis naar Rotterdam te kunnen betalen hebben we geld nodig." Hoeveel nodig is, kan en wil Dressen niet zeggen. Het hangt ook af van het verdere verloop van het programma. Oorspronkelijk zou het vlot tussen 24 juni en begin augustus zo'n tiental Rijnhavens aandoen en in iedere stad een cultureel programma verzorgen, vanaf het 220 meter lange vlot en aan de walkant. Tot slot zou het vlot in Rozenburg worden ontmanteld. Kunstenaars zouden van de boomstammen kunstwerken maken en in een stervorm opstellen. Dressen " nog steeds dit oorspronkelijke programma uitvoeren, eigenlijk een paar weken verschuiven." Maar of dat haalbaar en betaalbaar is, is op dit moment onduidelijk. Eerst moeten wat juridische obstakels worden weggewerkt. Niet duidelijk is wie nu eigenlijk eigenaar van het vlot is, de Vereniging Stadscultuur of Europa im Fluss', en bij wie de auteursrechten liggen. Dressen heeft een neutraal bureau" ingeschakeld, dat zich met deze problemen bezig houdt'Dit bureau zal te zijner tijd ook de organisatie van het cultuurprogramma verzorgen. Die kunnen dat veel professioneler doen dan de Vereniging. Dat hebben we ook nodig," aldus Dressen, die denkt dat eind juli alles in kannen en kruiken is.

Duisburg -
De artistiek leider van Europa im Fluss, Bernd Dressen, heeft nog goede hoop dat zijn vlot van boomstammen nog deze zomer naar Rotterdam komt en bij Rozenburg zal afmeren. Dress,en betwijfelt of de Vereniging Stadscultuur in Keulen - de officiële organisatie achter Europa im Fluss heeft het faillissement voor het project aangevraagd, wel de rechtmatige eigenaar van het vlot is. "misschien is het wel de deelstaat Baden-Württemberg. Die heeft namelijk de boomstammen cadeau gedaan," zei Dressen afgelopen weekeinde vanuit de trein onderweg van Rheinau, waar het vlot ligt, naar Keulen.

Dressner heeft het vlot verlaten om snel de juridische en organisatorische, kanten te bestuderen om het project zo snel mogelijk weer in beweging te krijgen. Hij wil Europa in Fluss ondanks, alle tegenslagen in ieder geval tot een goed einde brengen. De afgelopen dagen heeft hij alleen maar geprobeerd de schade beperkt te houden door met de sponsoren en deelnemende steden in gesprek te blijven. Nu moet hij naar oplossingen zoeken, zodat het vlot zo snel mogelijk vrij wordt gegeven. Daar is hij tamelijk optimistisch over. Zijn grootste angst is dat tegenstanders en sceptici van het project het vlot gaan plunderen. Er zijn al meerdere dingen verdwenen, brandblusapparatuur en zo, terwijl de bemanning nog aan boord was. Dat de bemanning al bezig is het vlot te ontmantelen, weerspreekt Dressner. Het vaartuig ligt volgens hem klaar voor vertrek, wanneer het niet door het onweer of vandalen wordt vernield. "We hebben alleen diefstal-gevoelige apparatuur weggehaald, maar die kan zo weer worden geïnstalleerd."

'Europa im Fluss' is een van oorsprong Duits R2001-project, waarbij een vlot ter grootte van twee voetbalvelden de Rijn moest afvaren van Straatsburg naar Rotterdam. Onderweg zou een aantal Duitse en Nederlandse steden worden aangedaan met een programma met theater en muziek. Uiteindelijk zou het vlot in Rozenburg worden gedemonteerd om van de boomstammen een bos met kunstwerken te maken.

Het vlot werd gebouwd, maar tot varen kwam het nooit. De maidenvoyage naar Straatsburg op 24 juni moest meteen worden afgelast vanwege een hoge waterstand. Toen ook nog de kapitein ziek werd van de Franse boot die het vlot moest duwen, begonnen de problemen pas goed.

De Franse eigenaar bleek niet bereid een vervangende kapitein of duwboot te regelen, waarop in allerijl een duwboot werd geregeld in Rotterdam. Die kwam vervolgens net op tijd aan in Duitsland om het programma na Straatsburg te volgens plan te laten doorgaan, maar werd door de Duitse autoriteiten afgekeurd. De boot zou te licht zijn, waardoor het vlot bij calamiteiten op de Rijn niet snel genoeg kon reageren.

De zoektocht naar een derde duwboot kon gisteren pas worden afgerond. Inmiddels had het vlot al verstek moeten laten gaan bij de programma's voor vijf Duitse steden. De culturele activiteiten vonden weliswaar plaats vanaf een vervangende boot, maar dat was niet waar de Duitse steden hun sponsorgeld voor hadden betaald. De Duitse Stadskunststichting Keulen, eigenaar van het vlot, zag de bui hangen en vroeg faillissement aan.

,,Het is dus zuiver een zaak van geld geweest, niet meer van techniek,'' zegt Koos de Gelder vanaf het vlot in Duitsland. ,,Er was zoveel vertraging ontstaan dat de stichting niet meer verwachtte quitte te kunnen spelen met het project.'' De honderd man personeel van 'Europa im Fluss' is gisteren per direct ontslagen. De Gelder: ,,Iedereen gaat naar huis, de duwboot kan weer weg. Ik zit hier met de ontwerper van het vlot die de tranen in zijn ogen heeft staan.''

Paul Nouwen, voorzitter van de Stichting Rotterdam Culturele Hoofdstad, is zeer teleurgesteld over het floppen van 'Europa im Fluss'. ,,Ik vond het een fantastisch idee,'' zegt hij. ,,Maar R2001 had een klein aandeel in de totale financiering van enkele miljoenen. Dus wij hebben als stichting niet de sturing in handen gehad.''

Nouwen heeft meteen het idee opgevat voor een Nederlandse herstart van het project. Hij wil gaan praten met de Rotterdamse wethouder Kombrink van Cultuur en met een aantal sleepbedrijven uit de Rotterdamse haven, om een nieuwe, Rotterdamse stichting op te zetten. Die zou het houtvlot voor het symbolische bedrag van 1 euro moeten overnemen.

,,Ik wil tot het laatst blijven onderzoeken of dat vlot hierheen kan komen,'' zegt Nouwen. ,,Haal dan dat Duitse gedeelte van het programma er maar af en duw dat ding meteen naar Rotterdam.''

(Voor de route klik hier)

Overal vinden grote en kleinere culturele evenementen plaats. Zo'n honderd kunstenaars reizen met het vlot mee. Die zullen tijdens de reis dans, muziek en theater uit voeren. De kunstenaars op het vlot en ook kunstenaars aan de wal zullen in dialoog met elkaar staan. Europa im Fluss heet het project, dat onder auspiciën van de Europaraad staat. Het project, de reis op het archaïsche transportmiddel over de slagader van de Europese civilisatie, het veelvoud aan culturele evenementen met kunstenaars uit heel Europa, het staat allemaal symbool voor het samen groeiende Europa. Centraal thema is de geschiedenis van Europa, die ook letterlijk op het vlot verteld zal worden. Bij iedere stad zal bij één representatieve persoon uit die stad worden stilgestaan: Tristan en Isolde voor Straatsburg, Joseph Beuys voor Düsseldorf, Erasmus voor Rotterdam. De 2001 boomstammen zijn een erfenis van Lothar, de storm die in december 1999 grote delen van Europa deed opschrikken. De deelstaat Baden-Würtemberg heeft ze geschonken. De stammen moesten hoe dan ook uit de bossen worden opgeruimd. In Rotterdam zal het vlot bij Rozenburg aanmeren. Vijf dagen lang zal het daar als cultuurpodium dienst doen. Daarna zullen zo'n vierhonderd kunstenaars uit heel Europa de boomstammen aan land sjorren en er beeldhouwwerken van maken. Die komen op Rozenburg in een stervorm (zie foto) te staan. Naast iedere kunstboomstam wordt een jonge boom geplant, een teken voor het groeiende Europa. In de loop der jaren zullen nog elf andere Europese steden een Sterrenplein krijgen.

Vlot van 2001 stammen van
Straatsburg naar Rozenburg
26 - 04 - 01
Straasburg/Rotterdam

Exact 2001 boomstammen van twintig meter lang vormen binnenkort een bijna 200 meter lang vlot dat deze zomer de Rijn af komt zakken. In de buurt van Straatsburg is deze week met de bouw begonnen. Vandaar begint de drijftocht op 27 juni. Zes weken later, op 4 augustus, meert het gevaarte voor vier dagen aan de Wilhelminakade aan.

Daar zullen op de kade en op het vlot zelf optredens en kunstmanifestaties worden gehouden. Op 9 augustus bereikt het vlot de eindbestemming: het uiterst westelijke puntje van de landtong van Rozenburg, tegenover het centrum van Hoek van Holland. De boomstammen zullen daar worden bevrijd uit hun gezamenlijk bestaan als vlot en stuk voor stuk aan land gebracht.

In totaal 400 beeldend kunstenaars uit heel Europa komen vervolgens telkens in groepjes van 20 naar de landtong. Zij bewerken elk van de 2001 boomstammen tot een beeldhouwwerk. Dan volgt het laatste stadium van het gigantische kunstproject. De stammen worden rechtop in de grond gezet, in de vorm van de vijfhoekige ster van Europa met daaromheen nog een dubbele cirkel van stammen. Naast elk van de dode stammen komt een jong boompje. Zodat over dertig jaar, als de kale stammen weggerot zijn, een stervormig Europees bos op de landtong staat, met een doorsnee van ongeveer 200 meter. Het midden van de ster blijft een open plek in het bos, geschikt voor optredens, bijeenkomsten en culturele manifestaties.

Sinds enkele dagen is op het kantoor van Culturele hoofdstad R2001 Koos de Gelder belast met de coördinatie van het Rotterdamse deel van het door Duitse kunstenaars bedachte en uitgevoerde project. Hij zal zoveel mogelijk Rotterdamse kunstenaars betrekken bij het project. Zij kunnen meedoen aan de kunstmanifestaties op de Wilhelminakade en aan het beeldhouwen van de stammen op de landtong. De Gelder was eerder verantwoordelijk voor het project met levende muziek in metro-stations van de RET.

De bedenkers zien de vlotreis als een versterking van de Europese gedachte. De stammen zijn niet van gerooide bomen, maar van bomen die in verschillende Europese landen gesneuveld zijn tijdens stormen in 1999. Tijdens de reis zijn op alle 20 halteplaatsen aan de Rijn kunstmanifestaties. Daarvoor vaart op het vlot de 80-koppige Parijse muziektheatergroep Urban Sax mee. In Nederland zijn dat de steden Nijmegen, Dordrecht en Rotterdam. De Rijn is volgens de initiatiefnemers een symbool voor de Europese geschiedenis. Het landschapssculptuur, zoals zij het toekomstige stervormige bomenbos noemen, krijgt in de komende jaren op zes plaatsen in Europa een evenknie.